Türkiye’de de kullanılan kanserojen glifosatın bedeli: Monstanto 289 milyon dolar tazminat ödeyecek

ABD’nin Kaliforniya eyaletinde geçtiğimiz Cuma günü görülen davada, jüri üyeleri Monsanto’yu eski bir okul görevlisine 289 milyon dolar ödemeye mahkum etti. DeWayne “Lee” Johnson, çalıştığı sırada okul bahçesinde Monsanto’nun yabani öt öldürücü ilaçları Roundup ve Ranger Pro’yu kullandığını ve bu ürünlerin onda ölümcül kansere yol açtığını savunuyor.

Monsanto kararı temyize göndereceklerini açıklarken, bu davanın beklemede olan binlerce davanın önünü açacağı düşünülüyor. Bu davaların hepsi şirketin yabani ot öldürücü ilaçlarının hodgkin dışı lenfoma hastalığına yol açtığına yönelik davalardan oluşmakta.

Kaliforniya’daki jüri, Monstanto’nun kasti bir şekilde suç işlediğine ve baskıcı bir şekilde hareket ettiğine karar verdi. Çünkü jüriye göre Monsanto insan hayatını göz ardı ederek yanlış yaptığının farkındaydı. Johnson’ın avukatlarından Robert F. Kennedy Jr. bu kararın şirkete açık ve güçlü bir mesaj olacağını belirtiyor.

Şimdi 46 yalında olan Johnson, daha önce çalıştığı okulun bahçesi için yılda 20 ile 30 defa ilacı kullandığını ve iki defa da kaza geçirerek bu ürünlerin üstüne döküldüğünü ve tamamen ıslandığını açıklıyor. İlk kazayı 2012’de yaşayan Johnson’a hodkin dışı lenfoma teşhisi 2014 yılında, 42 yaşındayken konulmuş.

Johnson vücudunda kızarıklık ve kaşıntılar başlayınca Monsanto ile iletişime geçmiş ama şirket ne Johnson’ı geri aramış ne de ürünün kanser yapıcı etkisinden bahsetmiş.

Şu an Johnson’un neredeyse tüm vücudu doku bozulmaları ve yaralar ile kaplı. Johnson’ın hastalığı oldukça ileri seviyede olduğu için mahkeme tarihi daha erkene alınmış.

Monsanto’nun başkan yardımcısı Scott Partridge karardan sonra, Johnson ve ailesine anlayışla ve duygularını paylaşır bir şekilde yaklaştıklarını ama Roundup’ın içinde bulunan aktif madde glifosatın, yapılan yüzlerce çalışmaya göre kansere yol açmadığını belirtti.

Partridge 40 yıldan fazla bir süredir çiftçiler ve diğer kullanıcılar için güvenli ve efektif bir şekilde çalışan bu ürünü güçlü bir şekilde savunmaya devam edeceklerini de açıkladı.

Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Kanser Araştırmaları Bürosu 2015 yılında glifosatın kansere yol açma olasalığı olduğunu açıklamıştı. Ama Partridge’nda belirttiği üzere Monsanto ve ABD Doğa Koruma Bürosu ve Ulusal Sağlık Enstitüsü de dahil olmak üzere glifosat üzerine yapılan araştırmaların çoğu bu bileşiğin zararsız olduğunu belirtiyor.

Johnson’ın avukatlarından Timothy Litzenburg ise ürünlerin içinde bulunan diğer maddeler ile etkileşime geçince glifosatın etkisinin arttığını ve yabani ot öldürücüyü daha tehlikeli hale getirdiğini savunuyor.

Johnson’un avukatları aynı zamanda glifosatın etkilerinin yeterli bir biçimde test edilmediğini ve Monsanto’nun çalışanlarının başkasının adına yazarak bu ürün hakkında pozitif akademik makaleler yayınladığını öne sürüyor.

Glifosat bazlı “ot ilacı”, Türkiye’de de bolca ve giderek artan miktarlarda kullanılıyor ama Türkiye’de bu konu ile ilgili herhangi bir açıklama yapılmış değil. Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı glifosatın toprakta 10-15 gün içerisinde toprak mikroorganizmaları tarafından parçalandığı belirtse de, uzmanlar ilacın toprak ve iklim koşullarına göre 197 güne kadar toprakta kalabileceğini belirtiyor.

Glifosat, toprak köklerini hedef alarak yabani bitkilerin ölmesine yol açıyor. Ama toprağa iyice karışan bu ilaç hem derine inerek yer altı sularına karışıyor, hem de buharlaşarak etraftaki canlılara ve insanlara zarar veriyor.